بررسی علم قبل الایجاد الهی از منظرمشاء و نقد آن براساس حکمت متعالیه

این رساله به یکی از مهم ترین و غامض ترین مسائل فلسفی یعنی علم واجب تعالی قبل از ایجاد اشیاء می پردازد که معرکه آراء بین محققین است. بعضی از فلاسفه اساسا علم قبل از ایجاد را نپذیرفته اند مانند شیخ اشراق که قائل به فاعلیت بالرضا برای باری تعالی شده است. بعضی از فلاسفه علم خداوند را عین ذات باری تعالی تلقی کرده اند وگروه دیگر که شامل جمهور مشایین می شوند علم باری تعالی را متصل به ذات، می دانند و در راس انها شیخ الرئیس بوعلی سینا می باشد که نظریه ارتسام را مطرح نموده و به ارتسام صور بر ذات باری تعالی قائل شده است. این نطریه، مورد انتقاد برخی از فلاسفه قرار گرفته است که صدرالمتالهین یکی از انها است. او در ابتدا به جانب داری از بوعلی در مقابل انتقادها و اشکال های شیخ اشراق و خواجه نصیر و دیگر فلاسفه می پردازد. سپس با تکیه بر دو مبنای اصالت وجود و تشکیک وجود و مطرح کردن قاعده بسیط الحقیقه کل الاشیا، به بیان اشکال های مبنایی خود می پردازد. مهم ترین این اشکال ها، عبارت است از : "علم الهی به امر وجودی تعلق می گیرد و صور مرتسم، صورت های علمی ماهیات هستند لذا علم الهی به انها تعلق نمی گیرد ". وی با این شیوه نظریه ارتسام را مردود می داند و توانسته در تبیین مساله سخت و پیچیده علم الهی قبل از ایجاد، به موفقیت هایی دست پیدا کند. دراین رساله به نحو مبسوط به این مهم پرداخته شده است و نظریه ارتسام مشایین با توجه به نقدهای صدرالمتالهین مورد بررسی قرار گرفته است. کلمات کلیدی: علم الهی، صور مرتسمه، علم قبل از ایجاد